مناقشه مرزی هند و چین، از کوه به دریا منتقل می‌شود؟

به گزارش روز سه شنبه مجله خبری آسیای میانه از تایمز اوراسیا، چند روز پس از اینکه نیروی دریایی ارتش آزادی بخش چین، ده سالگی ناو هواپیمابر لیائونینگ خود را جشن گرفت، یک افسر امنیتی و کارشناس نظامی چینی گفت: هند باید بزودی آماده حرکت گروهی از ناوهای هواپیمابر چینی در اقیانوس هند باشد.

این اظهارات می‌تواند باعث واکنش شدید دهلی نو شود که پیش از این درباره رفتار چینی ها در خط کنترل واقعی (LAC که مرز بین المللی هند و چین است) هشدار داده بود.

«ژو بو» محقق ارشد مرکز امنیت و استراتژی بین‌المللی دانشگاه تی سینگ هوآ (Tsinghua)، اظهار داشت به رغم مناقشه دو کشور درباره مرزهای هیمالیا که «در آینده قابل پیش‌بینی، قابل حل نیست»، دهلی نو نباید پکن را تهدیدی برای منافع خود در اقیانوس هند بداند.

ژو طی سخنانی در سمینار کالج کینگ، ادامه داد: هند باید متوجه باشد که فعالیت دریایی چین در اقیانوس هند افزایش خواهد یافت. برای حفظ منافع رو به رشد چین در اقیانوس هند و حفظ امنیت خطوط دریایی استراتژیک، نیروی دریایی چین باید حضور خود را در اقیانوس هند حفظ یا حتی تقویت کند.

ژو گفت: اهمیت حضور ناو گروه چینی در اقیانوس هند را تنها زمان مشخص می کند اما  اگر دهلی نو اقیانوس هند را به عنوان «اقیانوس بزرگ برای هندوها» یا هند را به عنوان «تنها تامین کننده امنیت» برای اقیانوس هند ببیند، اصطکاک و حتی خشونت بین دو طرف محتمل است.

این اظهارات در تضاد کامل با موضع چین است که بر خلاف نیروی دریایی ایالات متحده که از ناو گروه های جنگی خود برای دست یافتن به «هژمونی جهانی» استفاده می کند، نیروی دریایی چین تنها برای حفاظت از حاکمیت ملی این کشور استفاده می شود.

پیش از این، گلوبال تایمز رسانه دولتی چین اعلام کرده بود که جدیدترین ناو هواپیمابر این کشور که فوجیان نام دارد، تنها در شبه جزیره کره، تنگه تایوان و دریای چین جنوبی مستقر خواهد شد.

این استراتژیست نظامی چین، با اشاره به استقرار ناوگروه آمریکایی که ایالات متحده را در مقابل هند قرار داد، گفت: ایالات متحده، تهدید واقعی برای حقوق و منافع هند در اقیانوس هند است.

وی از عبور ناوشکن موشکی هدایت شونده یو اس اس جان پل جونز به آب‌هایی که هند سال گذشته آن را منطقه انحصاری اقتصادی خود اعلام کرد، نام برد.

این اظهارات زمانی بیان می‌شوند که هند به دلیل تصمیم ایالات متحده برای ارائه خدمات پشتیبانی تعمیر و نگهداری F-۱۶ به دشمن سرسخت خود پاکستان، برآشفته می‌شود.

«جابین تی جیکوب»، دانشیار دپارتمان روابط بین‌الملل و مطالعات حکومت‌داری دانشگاه شیو نادار، به اوراسیا تایمز گفت: استدلال‌های چینی از یک الگوی مشترک پیروی می‌کند، اختلافات بین هند و ایالات متحده و مسائل مربوط به روسیه را مطرح می کنند.

وی تاکید کرد: چین و هند دارای منافع مشترکی هستند و در عین حال تلاش می کنند هند را برای پذیرش حضور و سلطه چین در اقیانوس هند قانع کنند.

با این حال، هند با توجه به سابقه قبلی، چین را تهدیدی برای منافع خود خواهد دانست و از پذیرش هرگونه تسلط نیروی دریایی چین بر اقیانوس هند، خودداری خواهد کرد. در عین حال، برای دهلی نو و سایر اعضای چهارگانه (کواد Quad) نیز ضروری است که اکنون در رویکرد خود مبنی بر عدم تمرکز نظامی آشکار علیه چین تجدید نظر کنند، چون این عدم شفافیت به توانایی آنها برای مقابله موثر با تهدید چین آسیب می زند.

جیکوب گفت: اگر این موضوع نادیده گرفته شود، نگرشی غیرمسئولانه است و همچنین می تواند روابط چین و هند را به سمتی مخرب سوق دهد.

این اظهارنظرها برای سیاستگذاران و نیروی دریایی هند مهم است چون می تواند متضمن تعاملات آینده و حتی بن بست با چین باشد، زیرا اختلاف بین دو طرف از کوه به دریا منتقل می شود.

 اظهارات ژو مبنی بر اینکه هند نباید تلاش کند تا نقش«تامین کننده امنیت خالص» را در منطقه به عهده بگیرد، نشان می‌دهد که ممکن است وضعیت موجود در اقیانوس هند و همچنین اهداف سیاست هند در منطقه به چالش کشیده شود.

به گفته Ye Hailin، نایب رئیس موسسه آسیا و اقیانوسیه و استراتژی جهانی در آکادمی علوم اجتماعی چین (CASS)، چین هرگز هند را به عنوان نگرانی اصلی خود در اقیانوس هند در نظر نگرفته است. چین می خواهد با این کار، نیروی دریایی ایالات متحده را به چالش بکشد.

پکن ممکن است در کوتاه مدت، قدرت زیادی از نیروی دریایی خود را به اقیانوس هند منتقل کند، مشکلات لجستیکی انجام عملیات در این منطقه با وجود تأسیسات نظامی آشکار در جیبوتی و نزدیکی به بندرهای متعدد طرح کمربند و جاده (BRI) به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

چین در حال حاضر حدود ۱۵ کشتی آماده فعالیت در خط مقدم دارد، توانایی آنها برای انجام عملیات‌های خارج از منطقه، به هواپیمای راهبردی Y-۲۰ محدود نمی‌شود و تعداد آنها به سرعت در حال افزایش است، علاوه بر این، سه ناو هواپیمابر با شناورهای پیشرفته مانند Type ۰۵۴ و Type ۰۵۵ در فهرست دارایی های نظامی خود دارد.

«سریکانت کونداپالی» استاد مطالعات چینی مرکز مطالعات آسیای شرقی دانشگاه جواهر لعل نهرو دهلی نو، گفت: استدلال چینی ها برای هند این است که هند نباید با ایالات متحده همراه شود، اما اگر اوضاع را در چشم انداز بلند مدت قرار دهید، هند با ایالات متحده مناقشه ای ندارد مگر در مورد مسائل حاشیه ای و در عین حال قابل کنترل. در مقابل چندی پیش سربازان چینی ۲۰ سرباز هندی را در گالوان کشتند. چین اساساً همان موضعی را اتخاذ می کند که ایالات متحده می گوید می خواهد حضور خود را برای محافظت از خطوط ارتباطی دریایی (SLOCS) گسترش دهد.

وی افزود: حضور چین در اقیانوس هند، یک بازی کاملاً متفاوت است زیرا بین هند و چین اختلاف و رقابت فعال وجود دارد، در واقع حرکت ناو هواپیمابر چین در آب های اقیانوس هند تحریک آمیز است.

کشتی‌های نظارتی چینی در حال نقشه‌برداری از خلیج بنگال (BoB) و تلاش برای استخراج مواد معدنی از این منطقه هستند. با توجه به نیازهای رو به رشد اقتصادی هند، چشم انداز استخراج این مواد معدنی توسط چین از حیاط خلوت دریایی خود، یک تهدید تلقی می شود.

ایالات متحده در این آب‌ها حرکت می‌کند اما مانند چین، به سریلانکا یا مالدیو برای تصرف جزایر و یا به پاکستان و بنگلادش فشار نمی‌آورد تا بنادرشان را برای ایجاد تعادل، به دست بگیرد. چالش واقعی هند با وجود اختلافات آنها هرگز نمی تواند ایالات متحده باشد و مطلقاً هیچ مقایسه ای بین حضور چین و ایالات متحده در اقیانوس هند وجود ندارد.

اقیانوس آرام غربی و اقیانوس هند شمالی (از خاورمیانه و شرق آفریقا تا تنگه مالاکا) به عنوان مناطق اصلی برای حضور نیروی دریایی چین معرفی شده‌اند. این اقدام کشورهای چهارگانه را در این منطقه به چالش نمی کشد، زیرا فقط می تواند از سه تا چهار کشتی در شمال اقیانوس هند استفاده کند و در یک بازی خارج از خانه، با پشتیبانی لجستیکی ناکافی شرکت می کند.

با این حال، گسترشی که نیروی دریایی چین در حال حاضر صورت می دهد، می تواند تغییر قابل توجهی باشد.