«شانگهای پلاس»؛ در صدد هم‌افزایی با نهادهای مهم بین المللی

به گزارش روز سه شنبه مجله خبری آسیای میانه، به اعتقاد کارشناسان سازمان همکاری شانگهای به سازمان بین المللی عمدتا متمایل به همکاری اقتصادی در آینده تغییر شکل خواهد داد. در کل می توان خاطر نشان کرد که پروسه ایجاد شراکت ها و ائتلاف ها در کل اوراسیا در چارچوب سازمان همکاری شانگهای سرعت می گیرد.

همانطور که علاقه کشورهای در حال توسعه به سازمان همکاری شانگهای رو به افزایش است این موضوع در باره بریکس هم صدق می کند و یکی از موضوعات فوری، گسترش احتمالی عضویت این سازمان در سال های آینده و همچنین ایجاد احتمالی نهادهایی برای توسعه است.

از نظر گسترش رتبه‌های سازمان همکاری شانگهای، یکی از مهم‌ترین افزوده‌ها در کوتاه‌مدت ایران بود که در دوره ریاست جمهوری هند در سال ۲۰۲۳ به عنوان عضو کامل و رسمی شرکت می کند. یکی دیگر از شرکت کنندگان بالقوه در روند الحاق، بلاروس است. همچنین ممکن است وضعیت عضویت شرکت کشورهایی مانند ترکیه، سریلانکا، کامبوج، نپال، جمهوری آذربایجان و ارمنستان (در حال حاضر در وضعیت شرکای گفتگوی سازمان همکاری شانگهای) افزایش یابد.

در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای(SCO) که ۲۴ و ۲۵ شهریور در سمرقند برگزار شد روند عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان تکمیل و همچنین تصمیم به آغاز روند پذیرش بلاروس به عضویت سازمان همکاری شانگهای گرفته شد، تفاهم نامه هایی برای اعطای وضعیت شرکای گفت وگو به مصر و قطر، بحرین، کویت، امارات متحده عربی، مالدیو و میانمار نیز به امضا رسید.  

در این اجلاس که ایت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز حضور داشت، به صورت رسمی، عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای توسط رییس جمهوری ازبکستان اعلام که با تشویق حاضران همراه شد.

برخی از این کشورها ممکن است وضعیت ناظر در سازمان دریافت کنند. علاوه بر این، در سال ۲۰۲۲، کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر و مصر ممکن است وضعیت شرکای گفت وگوی سازمان همکاری شانگهای را دریافت کنند. همچنین در سال جاری، ممکن است مراحل مربوط به اعطای وضعیت مشابه به بحرین و مالدیو آغاز شود.

یاروسلاو لیسووولیک مدیر برنامه باشگاه بین المللی مباحثه ای «والدای» در باره اهمیت و انتظارات گسترش سازمان همکاری شانگهای می گوید: با نگاه به آینده، سازمان همکاری شانگهای ممکن است نیاز به ایجاد روابط نزدیکتر با کشورهای جنوب شرقی آسیا، در درجه اول با آسه آن داشته باشد. همکاری نزدیک تر با کشورهای سنگین وزنی مانند اندونزی، ویتنام و مالزینیز  به طور قابل توجهی پتانسیل اقتصادی سازمان را افزایش می دهد.

این کارشناس اظهار داشت: از منظر راهبردی مهم است که مزیت های توأمان کردن توسعه ساختارهای بریکس و شانگهای(شانگهای پلاس) فراموش نشود. تلفیق پذیری این ساختارها، پلتفرم جهانی برای اقتصادهای در حال توسعه (بریکس پلاس) و پلتفرم اوراسیا (شانگهای پلاس) در خدمت توسعه­ هم افزایی «همپیوندی ائتلاف ها» در این حوزه ها خواهد بود.

به گفته وی همچنین ممکن است ایجاد یک مسیر جداگانه در سازمان همکاری شانگهای برای ایجاد پیوند با نهادهای یکپارچگی منطقه ای برای توسعه اوراسیا، مانند شورای همکاری خلیج فارس ایجاد شود.

این کارشنناس حوزه اوراسیا افزود: ایجاد چندین حوزه مشارکتی از این دست می‌تواند تحت نظارت فرمت شانگهای پلاس ( +SCO ) باشد که می‌تواند شرایط انعطاف‌پذیری را برای اقتصادهای در حال توسعه اوراسیا برای ایجاد روابط همکاری بر اساس مشارکت کشور-کشور یا منطقه-منطقه فراهم کند.

قالب سازمان همکاری شانگهای پلاس می تواند فراتر از اوراسیا باشد و شامل مشارکت بین اقتصادهای سازمان همکاری شانگهای و گروه های منطقه ای و کشورهای دیگر در قاره ها باشد.

سازمان همکاری شانگهای علاوه بر گسترش عضویت خود، باید به یک سازمان بین المللی با تمرکز بیشتر بر همکاری اقتصادی تبدیل شود. چنین روندی باید به اقتصادهای در حال توسعه اجازه دهد تا اتحادیه های اقتصادی را در گستره وسیع اوراسیا تشکیل دهند که درنهایت سازمان همکاری شانگهای می تواند به یک پلتفرم کلیدی برای ایجاد اوراسیا بزرگ تبدیل شود.