در این تحلیل، ضمن اشاره به برخی اطلاعات درباره سوابق تاریخی قراقالپاقستان و نارضایتی برخی ساکنان این منطقه از حکومت ازبکستان، آمده است: به صورت طبیعی برای دامن زدن به درگیری های اخیر در این منطقه حساس از عوامل قومی استفاده شده است. رویدادهای جاری در قراقلپاقستان را میتوان به عنوان تلاشی در جهت انجام کودتای نرم قومی در آسیای مرکزی و شبیه آنچه قبلا در تاجیکستان و قرقیزستان و سایر جمهوریت های مستقل آسیای مرکزی اتفاق افتاد ارزیابی کرد با این تفاوت که اکنون امریکا و غرب به صورت جدی و آشکار پشت پرده این تحرکات و ناآرامی ها قرار دارند.
امریکا و کشورهای غربی همواره برای پیشبرد اهداف سیاسی و استکباری شان در نخست از ابزارهایی مانند حقوق بشر، آزادی بیان و حقوق اقلیت و اکثریت سازی در داخل کشورها استفاده کرده و نفاق و شقاق را دامن زده اند. امریکا و غرب به بهانه دموکراسی و آزادی بیان بین گروه های قومی اختلافات را دامن زده و گروه های مجهول را تجهیز و تمویل کرده و در نهایت جنگ های خانمان سوز داخلی را راه انداخته و ملت های زیادی را در سراسر جهان به ویژه خاورمیانه بیچاره کرده اند.
در شرایط کنونی هم که تشدید رویارویی قدرت های جهانی که با آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین وارد مرحله جدیدی شده است، تحرکات گروههای ملی گرا و جدایی خواه در آسیای مرکزی که اکثر این کشورها عضو سازمان امنیت دسته جمعی نیز هستند، مورد توجه کشورهای غربی و امریکا قرار دارد که به اعتقاد کارشناسان سیاسی، پشت پرده ناآرامی ها و خشونت های اخیر در ایالت خودمختار قراقالپاقستان، دست های امریکا و غرب قرار دارد.
از جانب دیگر آنچه مبرهن است اینکه در تاریخ جنایت بار امریکا، حمایت و سوء استفاده از احساسات قومی و مذهبی ملت ها در جهت اهداف استکباری، جزو سیاست های تفرقه افکنانه و استعماری این کشور بوده است.
آگاهان بر این باور هستند که در صورت دوامدار شدن تنش های سیاسی و ناآرامی در این جمهوری خودمختار، امریکا قطعا مداخله بیشتر و عیان تری کرده و جنبش های جدای طلبانه این منطقه را در جهت اهداف استکباری استفاده و پیش هدایت کرده و به بهانه حقوق بشر و آزادی و دموکراسی جنگ دوامدار داخلی و تخم نفاق و تروریزم را در منطقه خواهد کاشت.
چندی قبل و همچنین روز گذشته چند فیر راکت از خاک افغانستان به سوی ازبکستان شلیک شد که واقعات یقینا با مسایل بزرگ منطقه ای و تمویل و تجهیز گروه های افراطی از جانب امریکا و غرب در منطقه پیوند دارد.
البته نگران کننده تر از همه موارد اینکه با دوامدار شدن تنش و ناآرامی در آسیای مرکزی و مداخله امریکا و غرب در این منطقه، امکان رشد و تقویت تروریزم و ناآرامی های بیشتر در کشورهای آسیای میانه و منطقه به ویژه افغانستان دور از تصور نبوده و نیست.
به گزارش روز دوشنبه مجله خبری آسیای میانه، خبرگزاری صدای افغان در تحلیلی به قلم غلام رضا سادات نوشت: در چند روز اخیر اعتراضات و تنش های سیاسی منتج به درگیری های شدید بین نیروهای امنیتی ازبکستان و مردم ایالت خودمختار قراقالپاقستان، باعث کشته و زخمی شدن ده ها تن در این منطقه شده است. البته این نگرانی ها زمانی تشدید می شود که دست های پیدا و پنهان کشورهای غربی به ویژه امریکا در تشدید اوضاع و همچنین تأثیر آن بر اوضاع کشورهای منطقه به ویژه افغانستان بررسی شود.