تلاش آمریکا برای جدا کردن کشورهای آسیای مرکزی از روسیه

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز در نشست شورای سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای گفت که امروز سازمان همکاری شانگهای بزرگترین سازمان منطقه ای جهان است که بیش از نیمی از جمعیت جهان در کشورهای عضو آن زندگی می کنند و حدود یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان ایجاد می شود، یک پتانسیل فکری و فناوری قدرتمند متمرکز شده است و بخش قابل توجهی از منابع طبیعی جهان در ان متمرکز شده است.

به گزارش  تارنمای اینترنتی “روسیا الیوم”، آنجالی کاور معاون آژانس توسعه بین المللی وابسته به وزارت امورخارجه آمریکا در این باره گفت که کشورش به صورت خیلی جدی در تلاش است که اقتصاد آسیای مرکزی را از روسیه جدا کند.

آنجالی کاور، معاون دستیار مدیر آژانس توسعه بین المللی( USAID ) در جلسه استماع کمیسیون امور خارجی مجلس نمایندگان کنگره آمریکا همچنین  اعلام کرد که آمریکا سعی خواهد کرد که به «تقویت نهادهای دموکراتیک مساعدت بدهد و همچنین اصول حاکمیت قانون و احترام به حقوق بشر در منطقه آسیای مرکزی را به پیش ببرد».

وی مدعی شد که آمریکا این تصمیم را برای تقویت پایه‌های همکاری اقتصادی میان این کشورها از طریق تقویت رشد اقتصادی و اقدام مشترک این کشورها در مبارزه با تغییرات آب و هوایی گرفته است. کاور اظهار کرد: این اقدامات از اولویت سیاست‌های آمریکا برای تضعیف اقتصاد روسیه صورت می‌گیرد.

بر کسی پوشیده نیست که پیش از این سفرهای تجاری منظم مستشاران آمریکایی به منطقه صورت گرفته است. به این ترتیب، در آوریل سال جاری، عذرا ضیا معاون وزیر امور خارجه در امور امنیت مدنی، دموکراسی و حقوق بشر به قرقیزستان اعزام شد تا از مقامات قرقیزستان بخواهد تا یک توافقنامه همکاری جدید با ایالات متحده منعقد کنند. در پایان ماه مه، یک هیئت آمریکایی از چهار کشور در منطقه – قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان بازدید کرد. معاون وزیر امور خارجه در امور آسیای جنوبی و مرکزی، دونالد لو، ریاست آن را بر عهده داشت. هیئت آمریکایی شامل نمایندگان پنتاگون، شورای امنیت ملی، آژانس توسعه بین المللی (USAID) و تعدادی از سازمان های دیگر بود. آمریکایی ها با مقامات دولتی و رهبران تجاری بزرگ کشورهای منطقه دیدار کردند. هدف رسمی این سفر “تقویت روابط ایالات متحده با منطقه و پیشبرد تلاش های مشترک برای ایجاد آسیای مرکزی به هم پیوسته تر، موفق تر و امن تر است.  

واشنگتن برای مدت طولانی به منطقه چشم دوخته است و اخیراً فعالیت های خود را در اینجا افزایش داده است. به گفته کارشناسان آمریکایی، تحریم‌ها علیه روسیه قبلاً بر اقتصاد کشورهای منطقه تأثیر گذاشته و در آینده تأثیر منفی آن تشدید خواهد شد.

اما به هیچ وجه آسان نیست که روسیه را از اقتصادهای آسیای مرکزی «جدا» کرد. در حال حاضر کارهای زیادی در راستای همکاری انجام شده است. به گفته آندری رودنکو معاون وزیر امور خارجه، سرمایه گذاری روسیه در منطقه اسیای مرکزی تا سال ۲۰۲۱ به بیش از ۵۰ میلیارد دلار و  چین ۴۰ میلیارد دلار بالغ شد، اگرچه ۲۱ میلیارد آن از قزاقستان بود. پول آمریکا به میزان قابل توجهی در منطقه کمتر است، اما به نظر می رسد آمریکایی ها سرمایه گذاری جدی در منطقه را هدف قرار داده اند. بنابراین، در وب سایت دولت ایالات متحده آمده است که کشورهای آسیای مرکزی اکنون ۹.۸ میلیارد دلار به صورت مستقیم «برای حمایت از صلح و امنیت، اصلاحات دموکراتیک و رشد اقتصادی و رسیدگی به مسائل بشردوستانه» دریافت کرده اند.

 الکساندر گوسف، تحلیلگر حوزه آسیای مرکزی و استاد دانشگاه در دانشگاههای روسیه  می گوید: سخنرانی رئیس جمهور روسیه در سمرقند البته “اعصاب” “دوستان آمریکایی را به درد آورد، به ویژه پس از سخنرانی کاور در کنگره ایالات متحده، جایی که او در واقع سیاست ایالات متحده را در قبال کشورهای مشترک المنافع به ویژه کشورهای آسیای مرکزی پس از شوروی تدوین کرد.

یک مقام ایالات متحده آمریکا اخیرا اذعان کرد که کشورش در راستای سیاست تضعیف اقتصاد روسیه به دنبال فاصله انداختن بین بخش اقتصادی آسیای مرکزی با مسکو است.

وی تصریح کرد:  نظر ابراز شده توسط این مقام آمریکایی (آنجالی کاور)، به سادگی در جریان موضوعات مطرح شده توسط رهبران ۱۵ کشور که در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در ۱۵ تا ۱۶ سپتامبر در سمرقند، ازبکستان برگزار شد، محو شد.

 کاور گفت:، «آمریکا اهمیت حیاتی این اولویت ها را در این می بیند تا در نهایت آسیای مرکزی را از اقتصاد روسیه «جدا کند». این هدف ما است». 

در رابطه با روابط روسیه با کشورهای آسیای مرکزی، تحلیل فرآیندهای همگرایی در فضای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نشان دهنده روابط نزدیک روسیه در حوزه های اقتصادی، انرژی، بشردوستانه و نظامی با کشورهای منطقه است. اتحادیه گمرکی متشکل از روسیه، قزاقستان و بلاروس که در سال ۲۰۱۰ تأسیس شد، قابلیت خود را نشان داد و قبلاً در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۵ به دلیل الحاق بعدی ارمنستان و قرقیزستان به آن گسترش یافت.