اندیشکده آمریکایی: واشنگتن داعش و القاعده را با اسم جدید احیا می‌کند

در آن زمان سوریه مشکلات اقتصادی گسترده‌ای دارد و تخمین‌زده می‌شود که ۸۰ درصد جمعیت آن زیر خط فقر زندگی کنند. این درگیری باعث می‌شود که موج‌های زیادی از پناهجویان به کشورهای همسایه مانند عراق، اردن و ترکیه بروند.
علاوه بر این کشورها و همچنین اتحادیه اروپا با فشار فزاینده‌ای در زمینه ورود پناهندگان و همچنین افزایش مخالفت از سوی جمعیت بومی‌ خود مواجه می‌شوند. 

اندیشکده غربی سناریو احتمال احیای تروریسم در خاورمیانه را متشکل از یک گروه جدید سلفی – جهادی را مطرح می‌کند. این گروه  از اعضای هر دو گروه پیشین داعش و القاعده تشکیل شده استگروه جدید که «تنظیم الجهاد» نام دارد، اعضای هر دو گروه فوق را در پایگاه عملیاتی در سوریه جنگ زده و پناهگاه‌هایی در ترکیه و عراق متحد می‌کند.

این موسسه پژوهشی آمریکایی سناریوهای زیر را بر مبنای چند اصل ارائه کرده است:

گمانه‌زنی‌ها در واشنگتن بر سر تداوم حضور پررنگ آمریکا در خاورمیانه یا خروج از منطقه و تمرکز بر شرق آسیا و تشدید سیاست مهار چین بالا گرفته است. هنوز دیدگاه نهایی کاخ سفید مشخص نیست اما به نظر می‌رسد ایالات متحده قادر به انتخاب یک گزینه از بین دو منطقه نیست و تلاش دارد با ایجاد نوعی توازن، هر دو منطقه را در اختیار داشته باشد اما اولویت اصلی را به چین بدهد.

این اندیشکده براساس موارد یادشده، سناریوهای مختلفی برای وضعیت حضور و مداخله آمریکا در خاورمیانه قابل پیش‌بینی و ارائه مطرح کرده است که عبارتند از: مقابله با ایران در خلیج‌فارس، احیای فعالیت‌ گروه‌های سلفی-جهادی، درگیری نیابتی با روسیه در سوریه، و ظهور دوباره گروه‌های تروریستی در افغانستان.

چهارمین سناریوی اندیشکده غربی در مورد تحولات آتی در خاورمیانه شامل؛ ظهور دوباره تروریسم از سوی القاعده، داعش و دیگر گروه‌های تروریستی منطقه در افغانستان است. القاعده و داعش خراسان، علاوه بر حملات داخلی، توانایی و قصد انجام حملات خارجی در سراسر اروپا و ایالات متحده و حتی علیه متحدان ایالات متحده، سفارت‌ها و خاک آمریکا را کسب کرده‌اند.

(۱) عقلانی باشند و بر رویدادهای قابل قبولی مبتنی باشد که ممکن است در ۵ تا ۱۰ سال آینده در خاورمیانه در برابر دشمنان احتمالی واشنگتن رخ دهد.

(۳) بر اساس شرایط پرمخاطره‌ای باشند که می‌تواند توانایی‌های ایالات متحده و نیروهای شریک را به چالش بکشد.

طبق این سناریو؛ طالبان رابطه نزدیکی با رهبری القاعده در شبه قاره هند (AQIS) برقرار می‌کند. طبق برآورد اطلاعات ایالات متحده تعداد احتمال دارد ۲ تا ۴ هزار جنگجوی القاعده در افغانستان و پاکستان فعال باشند که بیشتر در ولایات بدخشان، غزنی، هلمند، خوست، کنر، کندز، لوگر، ننگرهار، نیمروز، نورستان، پکتیا، و زابل حضور دارند.علاوه بر این، طالبان با دیگر گروه‌های شبه‌نظامی ‌منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله تحریک طالبان پاکستان، جیش محمد و لشکر طیبه هماهنگ می‌شود. برخی از شبکه‌های جنبش اسلامی‌ ترکستان شرقی، جنبش اسلامی‌ ازبکستان و لشکر اسلام در منطقه افغانستان و پاکستان هم با طالبان همکاری می‌کنند.

بر اساس گزارش بانک جهانی، سوریه در سال ۲۰۲۵ از نظر اثربخشی دولت، کیفیت نظارتی، ثبات سیاسی و کنترل فساد در رتبه ۱ یا ۲ پایین فهرست کشورهای جهان قرار می‌گیرد. به طور خلاصه، سوریه تقریبا شبیه افغانستان دیگری می‌شود؛ کشوری ضعیف که توسط کشورهای دیگر کنترل می‌شود.

علاوه بر این، روسیه با بیروت، دمشق، بغداد، تهران، طرابلس، قاهره و آنکارا به طور فزاینده‌ای همکاری نزدیک دیپلماتیک، اطلاعاتی و نظامی‌ را ایجاد می‌کند تا در رقابت با ایالات متحده به عنوان قدرت مسلط در خاورمیانه موفق شود.

روسیه علاوه بر قابلیت‌های هوایی، دریایی و زمینی خود، به طور فزاینده‌ای نیروهای نامنظم را برای گسترش نفوذ خود مستقر کرده و واحدهای اطلاعاتی را برای سرویس اطلاعات خارجی و اداره اطلاعات اصلی خود به راه انداخته است.

طبق این گزارش، اسرائیل همچنین همه تلاش خود را به کار می‌گیرد تا به ترورهای دوره‌ای دانشمندان هسته‌ای در داخل ایران ادامه دهد و برنامه حملات سایبری تهاجمی‌ علیه سایت‌های زیرساختی در ایران را تقویت کند. 

تلاش‌های ضد تروریسم علیه این شاخه داعش اولویت داشته‌اند. شرکای منطقه‌ای در تلاش برای مهار جریان فزاینده مهاجران از افغانستان، حداقل حمایت ضد تروریسم را ارائه می‌کنند. حتی چین – که قصد داشت خود را به عنوان متحد کلیدی دولت جدید قرار دهد – نتوانست تلاش‌های قابل توجهی برای مقابله با داعش انجام دهد، در عوض بر حمایت دیپلماتیک و مالی برای تقویت دولت طالبان تمرکز کرد.

کارشناسان اندیشکده سی آی اس در گزارش خود این سناریو را نیز مطرح کردند: در سال‌های منتهی به ۲۰۲۵، اسرائیل و ایران مجموعه‌ای از حملات نظامی ‌و سایبری را علیه یکدیگر انجام می‌دهند.

(۲) به نیازهای سیاست‌گذاران پاسخ دهد و براساس ماموریت‌های نظامی‌ احتمالی تدوین شود.

از سوی دیگر، ایالات متحده در مقابل روابط نزدیک خود را با اسرائیل، اردن، کویت، بحرین، عربستان سعودی، امارات و سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس حفظ می‌کند.
 

اندیشکده «مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی» (CSIS) چند سناریوهایی را به منظور مدیریت آینده سیاست کاخ سفید در مورد تحولات در خاورمیانه بیان کرده است. در این گزارش ۱۰۰ صفحه‌ای مجموعه اقدامات احتمالی را که ممکن است در آینده ایالات متحده مجبور به انجام آن در خاورمیانه شود، آمده است.

کارشناسان این اندیشکده غربی می‌گویند: نخستین سناریویی احتمالی تکرار اقدامات تروریستی با منشاء خاورمیانه است. طبق پیش‌بینی اندیشکده آمریکایی، ایالات متحده و شرکای آن باید آماده باشند تا در صورت احیای دوباره تروریسم در خاورمیانه اقدام کنند زیرا این امر امنیت ایالات متحده را تهدید می‌کند. این سناریو احتمال احیای تروریسم از یک گروه جدید سلفی – جهادی را مطرح می‌کند که از اعضای هر دو گروه پیشین دولت اسلامی‌ و القاعده تشکیل شده است. 

یک سناریو اندیشکده غربی در خاورمیانه: در چند سال آینده داعش و القاعده گروه تروریستی جدیدی را ایجاد و جنگی را شعله ور می‌کنند و جنگجویان را از سراسر اروپا، خاورمیانه و آسیای جنوبی و مرکزی دوباره به قلمرو سوریه جذب می‌کند

جنگ نیابتی ایالات متحده با روسیه در سوریه

در این گزارش برآورد شده است: فروپاشی اقتصادی و افزایش نرخ فقر تحت حاکمیت طالبان، جذب نیرو را برای داعش با درآمد ثابت تسهیل می‌کند و به آن اجازه می‌دهد در محیط متغیر سیاسی و امنیتی مقاوم بماند.