انتخاباتی با پنج ناشناخته؛ توکایف شانس اول پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان

به گزارش روز یکشنبه مجله خبری آسیای میانه، مبارزات انتخاباتی زودهنگام ریاست جمهوری قزاقستان که دو سال پیش از موعد مقرر آغاز شده است به اعتقاد کارشناسان، رقبای توکایف هیچ شانسی ندارند زیرا آنها چهره هایی هستند که برای عموم مردم کمتر شناخته شده اند و تجربه چندانی در کار سیاسی ندارند و در نتیجه، نتایج انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری آینده کاملاً به پیروزی بی قید و شرط رئیس جمهور فعلی، قاسم ژومارت توکایف ختم خواهد شد.

پس از بیانیه قاسم ژومارت توکایف مبنی بر برگزاری انتخابات زودهنگام که در اول سپتامبر(۱۰ شهریور) اعلام شد، در مجموع ۱۵ نفر تمایل خود را برای نامزدی برای ریاست جمهوری قزاقستان اعلام کردند که مدارک ۹ نفر آنها به دلیل عدم رعایت الزامات قانون «درباره انتخابات» رد شد و در نهایت تنها شش نفر ثبت نام رسمی کردند.

چهره اصلی در انتخابات زودهنگام قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور فعلی است. چندین حزب سیاسی به طور همزمان نامزدی او را مطرح کردند: حزب امانت (حکم)، حزب خلق قزاقستان، آک ژول و چندین انجمن عمومی.

طرح پیش انتخاباتی رئیس دولت مبتنی بر مفهوم «قزاقستان جدید» است و بر همین اساس اصلاحاتی که رئیس جمهور پس از حوادث ژانویه آغاز کرد شامل تاکید بر سرکوب انحصارطلبی، پرهیز از انحصار اقتصاد، بی طرفی در سیاست خارجی و بلوک بزرگی از مسائل اجتماعی است.

رئیس  جمهوری قزاقستان پس از کسب اکثریت آرا در همه‌پرسی اصلاحات قانون اساسی در خرداد ماه امسال، سوگند یاد کرد که اصلاحات دموکراتیک را در کشور اعمال کند.

کمیسیون انتخابات مرکزی قزاقستان تابستان امسال از پیروزی همه پرسی اصلاحات قانون اساسی با ۷۷.۱۸ درصد آرا مردم در این کشور با مشارکت ۶۸.۰۶ درصدی خبر داد. این اصلاحات به غیرمتمرکز کردن تصمیم گیری ها در این کشور و پایان دادن به موقعیت «نورسلطان نظربایف» (رئیس جمهوری سابق) منتهی می شود.  

«قاسم ژومارت توکایف» رییس جمهوری قزاقستان در گفتگو با خبرنگاران گفت: «ما نشان دادیم که ملت یکپارچه ای در ساختن مسیرهای جدید هستیم. باید در تدوین و تصویب قانون اساسی که به گروهی کوچک اجازه داده است بر منابع اقتصادی کشور تمرکز کنند و آنها را به دست بگیرند و از موقعیت های امتیازدهنده استفاده کنند؛ بازنگری کنیم.» 

این کشور آسیای میانه که متحد روسیه است، در ماه ژانویه شورش مردمی مرگباری را تجربه کرد که شامل تلاش هایی برای کودتا از سوی مقام های امنیتی این کشور هم بود.  

نورسلطان نظربایف مدت سه دهه پیش از کناره گیری از قدرت در سال ۲۰۱۹ و برگزیدن توکایف به عنوان جانشین، اداره قزاقستان را در دست داشت.  

پنج نامزد ثبت نام شده باقی مانده تقریبا در بین قرقیزها ناشناخته هستند. یک نظرسنجی که در رسانه های این کشور انجام شد  نشان داد که اکثر پاسخ دهندگان به جز توکایف نام نامزدهای دیگر را نمی دانند.

 با قضاوت بر اساس سوابق آنها، نامزدهای پیشنهادی قبلاً سمت های بالایی در دولت نداشته اند، به نخبگان سیاسی تعلق نداشته و بازرگان یا تاجر هم نیستند.

یکی از آنها «ژیگولی دیرابایف» ۶۷ ساله، رئیس انجمن کشاورزان قزاقستان، عضو حزب میهن پرستان دموکراتیک خلق اویل است. پیش از این، او هرگز برای هیچ منصب سیاسی مهمی نامزد نشده بود. برنامه انتخاباتی این نامزد بر اساس سیاست ارضی است و برای حمایت از استان های این کشور طراحی شده است. برنامه انتخاباتی شامل بلوک هایی برای مبارزه با فساد، احیای مجموعه کشت و صنعت و بازگرداندن نقش نهاد خانواده است.

اطلاعات کمی در مورد «نورلان اوسبایف»  نامزد حزب اپوزیسیون سوسیال دموکرات ملی (NSDP) وجود دارد. او یک اقتصاددان و رئیس  یک نهاد شهری است، چند سال پیش مالک دو شرکت امنیتی بود و هیچ ارتباطی با تجارت بزرگ یا سیاست نداشت.  برنامه انتخاباتی سوسیال دموکرات بارها در جلسات با خبرنگاران پخش شده است. اصول اصلی مبارزه با فساد و الیگارشی، عدالت اجتماعی در اقتصاد و سیاست است.

رقیب او، «میرام کاژیکن»، نامزد شده توسط اتحادیه های مشترک المنافع قزاقستان  امانت «Amanat»، به عنوان رئیس موسسه تحقیقات جامعه مدرن” کار می کند و بنیانگذار یک حزب جدید است.

وی دکترای اقتصاد و طی سال‌ها سمت‌های رئیس گروه اقتصاد، مؤسسه توسعه صنعت قزاقستان، مؤسسه تحقیقاتی مؤسسه اقتصاد نوآورانه را برعهده داشت.  

در میان نامزدهای ثبت نام شده دو زن نیز حضور دارند. جهت کار آنها مشابه است – هر دو در پروژه های عمومی و اجتماعی مشغول بودند. سلطنت تورسون بیکو (Saltanat Tursynbekova)، بیش از ۳۰ سال در خدمات ملکی، در دفتر دادستانی کار کرد. او نایب رئیس کمیسیون ملی امور زنان و خانواده و سیاست جمعیتی است.  

ارزش های خانوادگی و تربیت توسط یک شخصیت عمومی، معاون سابق یک نهاد فرهنگی استانه به نام «کرکات آبدن » حمایت می شود. او مؤسسه آموزش فرهنگی و اخلاقی زنان “قزاق کیزی” را رهبری می کند، نویسنده کتاب «شما قزاق هستید. سربلند باشید!» برنامه انتخاباتی آبدن با محوریت اجتماعی است، در مورد آموزش عالی رایگان، حمایت مالی از خانواده های جوان، درمان و توانبخشی سالمندان صحبت می کند.

تحلیل انتخاباتی 

برگزاری انتخابات زودهنگام برای قزاقستان پدیده جدیدی نیست. اولین رئیس جمهور این کشور، نورسلطان نظربایف، پنج بار انتخاب شد که سه مورد از آنها زودتر از موعد مقرر انتخاب شد. انتخابات سال ۲۰۱۹ که در نتیجه آن قاسم ژومارت توکایف رئیس دولت شد نیز زودهنگام بود.

به گفته رستم برناشف، استاد علوم سیاسی و  کارشناس امنیت در آسیای مرکزی،  انتخابات بدون تغییرات در نظام سیاسی برگزار می‌شود که نه از نظر شخصیتی و نه از نظر ایدئولوژی‌های پیشنهادی، حاضر به ارائه هیچ جایگزین جدی برای رئیس‌جمهور فعلی نیست. از نظر ساختاری، انتخابات ۲۰۲۲ هنوز با آنچه در سال های گذشته داشتیم تفاوتی ندارد.

رئیس جمهور فعلی مخالفان کمی دارد و آنها واقعاً با قاسم ژومارت توکایف رقابت نمی کنند – وزن سیاسی نامزدهای معرفی شده بسیار پایین است.

به گفته وی هیچ شانسی وجود ندارد که یکی از حریفان درصد لازم برای پیروزی را به دست آورد. کارشناسان با اطمینان می گویند که آنها آرای بسیار کمتری حتی نسبت به امیرجان کوسانوف رقیب رئیس جمهوری فعلی در انتخابات گذشته دریافت خواهند کرد.»

آندری چبوترف، کارشناس علوم سیاسی با نظر همکار خود در مورد عدم رقابت نامزدهای معرفی شده در مقایسه با رئیس فعلی دولت موافق است.

وی گفت: “برای مقام دوم، به احتمال زیاد، ژیگولی دایراباف و نورلان اوسبایف مبارزه خواهند کرد. ظاهراً آنها سرتر و شناخته شده تر هستند.

وی خاطرنشان می کند که فقدان رقابت قوی برای توکایف نیز نتیجه موانع ایجاد شده در قانون انتخابات قزاقستان در سال ۲۰۱۷ است. یکی از شرایط لازم برای نامزدهای ریاست جمهوری، داشتن حداقل پنج سال سابقه کار در خدمات دولتی یا مناصب دولتی منتخب است.

بنابراین، در زمان انتقال قدرت از نورسلطان نظربایف به قاسم ژومارت توکایف، که در مارس ۲۰۱۹ آغاز شد، یک مانع جدی برای نامزدی احتمالی نمایندگان برجسته نخبگان تجاری به ریاست جمهوری ایجاد شده بود. این کارشناس علوم سیاسی می افزاید: امروز هم همین اتفاق می افتد.

بر اساس آخرین تغییرات، نامزدی که در این انتخابات پیروز می شود، می تواند به مدت هفت سال بدون حق انتخاب مجدد، در پست ریاست دولت باقی بماند. که به گفته رستم برناشف، حداقل به نحوی از گردش چهره های اول دولت و تنظیم برنامه های سیاسی اطمینان حاصل می شود. با این حال، هنوز نمی توان با اطمینان گفت که تا زمان انتخابات بعدی، قانون تغییر نخواهد کرد و حتی در این صورت، این تضمینی برای تغییر در ساختار قدرت و حضور رقابت سیاسی نیست.

به گفته آندری چبوتارف، این انتخابات بدون نفوذ نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور سابق و حلقه نزدیک او برگزار می شود. هدف اصلی آنها تقویت جایگاه قاسم ژومارت توکایف در نظام سیاسی و قدرت کشور در میان مدت است.

در انتخابات سال ۲۰۱۹، ۷۰.۹۶ درصد از رای دهندگان از توکایف حمایت کردند. و در همه پرسی ژوئن ۲۰۲۲، ۷۷ درصد از کسانی که به پای صندوق های رای آمدند به بسته اصلاحات قانون اساسی پیشنهادی او رای دادند.

همانطور که چبوتارف خاطرنشان می کند، نتایج مطالعات مختلف جامعه شناختی نشان می دهد که رئیس جمهوری فعلی مورد اعتماد مردم قزاقستان است و بنابراین وی تنها پیروز انتخابات خواهد بود.